Zicht inzichtelijk gemaakt

Optometrie vandaag de dag: hoe optisch advies in de afgelopen tien jaar is veranderd

Volker Meyer en Heinrich Rath van de Hogeschool Aalen in Duitsland in gesprek met BETER ZIEN

20 maart 2019
  • Optometrie vandaag de dag: hoe optisch advies in de afgelopen tien jaar is veranderd
    Jane Doe - Fotolia.com

In de 13e eeuw ontwierpen Italiaanse monniken de voorlopers van onze moderne brillen van gedeeltelijk geslepen glas van berilkristal, dat ze in de bergen vonden. Sindsdien is er veel veranderd op het gebied van visuele oplossingen. Problemen met zien kunnen individueler dan ooit worden opgelost en de meetmethoden worden nog steeds nauwkeuriger. Maar wat zijn de laatste ontwikkelingen en trends op het gebied van optometrie? Om hier achter te komen heeft BETER ZIEN twee docenten aan de opleiding optometrie geïnterviewd, werkzaam op de Hogeschool Aalen in Duitsland.

Optometrie vandaag de dag: hoe optisch advies in de afgelopen tien jaar is veranderd

Volker Meyer, gediplomeerd optometrist, heeft sinds 1995 zijn eigen bedrijf in Bruchköbel (bij Frankfurt am Main, Duitsland). Hij is al tien jaar werkzaam als docent aan de Hogeschool Aalen, waar hij bedrijfsvoering, marketing en advies en verkoop onderwijst. Hij is ook docent op de Zeiss Academy en geeft leiding aan verscheidene werkgroepen die optometristen mogelijkheden bieden om over hun ervaringen te discussiëren. Heinrich Rath, gecertificeerd en gediplomeerd optometrist, zit al meer dan 40 jaar in het vak en bekleedt vele erefuncties in de beroepsgroep (centraal verband van opticiens, Optikergilde enz.). Zijn werkzaamheden zijn gericht op de opleiding en het onderwijs in optometrie. Sinds drie jaar werkt hij als docent op het instituut voor optometrie en audiologie op de Hogeschool Aalen.

BETER ZIEN: In hoeverre is het beroep van optometrist veranderd in de afgelopen tien jaar? In hoeverre is de opleiding veranderd?

Volker Meyer: De optometrie is gedurende de afgelopen tien jaar geëvolueerd tot een gediffentieerd gebied. Enerzijds worden brillen steeds goedkoper, anderzijds worden professionele optometristen steeds gespecialiseerder en bieden zij ingenieuze, individuele visuele oplossingen van topkwaliteit aan. Vergelijkbare ontwikkelingen zien we ook bij andere producten.

Een tweede trend is dat sommige opticiens meer de nadruk leggen op mode, terwijl andere zich specialiseren in brillenglastechnologie, met andere woorden optometrie.

Heinrich Rath: Een zo verregaande specialisatie in brillenglastechnologie is mogelijk omdat de instrumenten de laatste jaren verder ontwikkeld zijn. Er zijn nu immens verbeterde opties voor het uitvoeren van steeds nauwkeurigere metingen. Neem bijvoorbeeld de i.Profiler® van ZEISS. De opleiding van de nieuwe generatie opticiens moet ook deze apparatuur omvatten. Tegelijkertijd komen er veel nieuwe producten op de markt, zoals bijvoorbeeld gespecialiseerde oplossingen voor brillenglazen en monturen. Het wordt steeds belangrijker om met brildragers samen te werken, om hun individuele situatie te analyseren. Alleen zo kan een optimale visuele oplossing worden bereikt. De vele nieuwe technologieën maken een compleet klantadvies belangrijker dan ooit! Momenteel heeft 50 % van de opleiding en de examens op onze hogeschool betrekking op het ambacht, de andere 50 % op advies.

BETER ZIEN: Welke nieuwe producten zijn er op de markt en waarom is hiervoor speciaal advies nodig?

Volker Meyer: Het zien is veranderd en natuurlijk reageren brillenfabrikanten zoals ZEISS hierop door visuele oplossingen te ontwikkelen die passen bij deze veranderingen. Het gebruik van computers, smartphones en navigatiesystemen speelt nu een belangrijke rol in ons dagelijks leven. Het resultaat hiervan is een grotere variatie van kijksituaties. Onze ogen wisselen vaker en sneller tussen de verschillende kijkafstanden: dichtbij om te lezen, de tussenafstand voor computers en navigatiesystemen, en duidelijk zicht op de lange afstand, vooral bij het autorijden. Dit stelt ook nieuwe eisen aan multifocale brillenglazen, die de mogelijkheid om te zien op meerdere afstanden in één brillenglas verenigen. ZEISS heeft speciale brillenglazen ontwikkeld met de naam officelens, die individueel kunnen worden geoptimaliseerd voor zien op de tussenafstand , gebaseerd op de specifieke wensen van de klant. Dit zorgt ervoor dat de brildrager een helder, ontspannen zicht heeft, dat is aangepast aan zijn individuele kijksituaties.

Heinrich Rath: Natuurlijk betekent dit dat ik de brildrager een heel persoonlijk advies moet geven. Eén enkele bril kan niet aan alle eisen voldoen, en ik moet nauw met de klant overleggen om te kunnen bepalen of deze een extra bril nodig heeft voor speciale situaties, bijv. een zonnebril of een bril voor het sporten.

Optometrie vandaag de dag: hoe optisch advies in de afgelopen tien jaar is veranderd

BETER ZIEN: Is het correct om te zeggen dat een betere technologie (zoals bijvoorbeeld i.Profiler® en i.Terminal® van ZEISS) de kwaliteit van het advies heeft veranderd of zelfs verbeterd?

Volker Meyer: De meetinstrumenten die tegenwoordig worden gebruikt, bieden de optometristen meer mogelijkheden dan vroeger. De i.Profiler® maakt metingen met behulp van de wavefront-technologie mogelijk. Dit geeft ons een nauwkeurig profiel van elk oog – en toont bovendien het gedrag van de pupillen wanneer deze door schemering of duisternis vergroot zijn. Met deze mogelijkheden kunnen wij veel ontdekken; niet alleen over de gemeten sterkte, maar ook over andere visuele problemen, zoals het begin van staar. Als er dergelijke problemen of mogelijke aandoeningen worden gevonden, adviseren wij de klant om naar een oogarts te gaan.

Optometrie vandaag de dag: hoe optisch advies in de afgelopen tien jaar is veranderd

Heinrich Rath: Wij willen als optometristen zo nauwkeurig mogelijk zijn, maar natuurlijk willen we ook op een manier werken die de klant begrijpt. Tenslotte moet de klant precies weten wat hij voor zijn geld krijgt. Wij maken gebruik van de i.Terminal® om de brillenglazen in het montuur te positioneren. Bij dit karwei telt elke millimeter. Om de mogelijkheden van het brillenglas volledig te kunnen benutten en een ontspannen zicht te kunnen waarborgen, is het van belang dat het zichtbereik van de brildrager op de nabije afstand, de tussenafstand en de lange afstand precies door het gebied van het brillenglas loopt dat hiervoor is ontworpen.

Hierbij wordt erop vertrouwd dat de apparatuur nauwkeurige metingen verricht. Natuurlijk spelen ook de vaardigheden en het ambacht van de optometrist een grote rol. Als optometrist moet ik in staat zijn de gemeten gegevens te lezen en toe te passen, het juiste product en de juiste afwerking te kiezen, en monturen uit te zoeken die bij de visuele eisen passen. Vervolgens moet ik het montuur centreren en comfortabel aanpassen aan neus en oren van de drager. In dit opzicht heb ik tegenwoordig veel meer mogelijkheden dan tien jaar geleden! Met behulp van deze details wordt kwaliteit bereikt - en hierdoor onderscheiden zich professionele optometristen, met hun focus op kwaliteit, van de massale brillenmarkt en de brillen die op het internet besteld kunnen worden.

BETER ZIEN: Kunnen mensen tegenwoordig beter zien dan vroeger?

Volker Meyer: Ja! Optometristen zoals wij zorgen ervoor dat klanten beter kunnen zien. Helaas kan het gezichtsvermogen door het groeiend aantal goedkoop geproduceerde brillen ook nadelig worden beïnvloed. De technologie, de tijd voor nauwkeurige aanpassing en de mate van individualisatie zijn natuurlijk duurder dan simpele oplossingen. Een bril is nooit een standaardproduct, maar altijd iets individueels.

Heinrich Rath: Dit is makkelijker te verklaren uit het feit dat je het product niet van tevoren kan testen. De bril moet worden gemaakt en dan moet hij passen, dat is de kunst. Als dit niet het geval is en de bril veroorzaakt bijvoorbeeld hoofdpijn, kan er een fout zijn gemaakt bij een van de vele factoren waarmee rekening moet worden gehouden. Het is ook mogelijk dat het montuur de hoofdpijn veroorzaakt, als het bijvoorbeeld eerder van metaal was en daardoor lichter, en een hoornen montuur nu te zwaar is. Er kunnen ook psychologische redenen zijn en de persoon is gewoon niet gelukkig met de nieuwe bril.

Volker Meyer: Mensen moeten ook gewoon wennen aan hun eerste multifocale bril. Onze hersenen helpen hierbij! Na een poosje weten de hersenen door welk gedeelte van de bril de ogen moeten kijken om optimaal te kunnen zien. Omgekeerd kan men dus ook aan "onjuist zien" gewend raken. Hierdoor kan iemand rugpijn krijgen door een verkeerde houding of het kijkpotentieel wordt niet optimaal benut. Voor al deze eventualiteiten bieden optometristen individueel advies aan.

Heinrich Rath: Toen de eerste multifocale brillenglazen werden ontwikkeld, zei een bekende professor: "Multifocale brillenglazen zullen nooit worden geaccepteerd." Destijds waren bifocale brillenglazen nog populair; deze hadden twee gebieden op ieder brillenglas en veroorzaakten de zogenoemde beeldsprong. Multifocale brillenglazen hebben dit probleem niet, hoewel ieder glas een gebied heeft dat optisch ongedefinieerd is. Afhankelijk van de kwaliteit en het ontwerp van het brillenglas is dit gebied groter of kleiner. Natuurlijk was de professor bekend met dit fenomeen, maar hij had geen rekening gehouden met de aanpassingskracht van onze hersenen. Het fysieke zicht is tenslotte niet hetzelfde als waarneming. Multifocale brillenglazen zijn nu de brillenglazen bij uitstek voor ouderdomsverziendheid en zijn ontzettend populair.

BETER ZIEN: Waar denkt u dat de komende ontwikkelingen op het gebied van brillenglazen toe zullen leiden?

Volker Meyer: Er zal verdere vooruitgang worden geboekt in de kwaliteit en het ontwerp van brillenglazen. In dit opzicht hebben we het eindpunt nog niet bereikt. Het moet ook mogelijk zijn om multifocale brillenglazen nog verder te verbeteren. Ik denk bovendien dat er ons op het gebied van materialen nog iets te wachten staat: dunnere, lichtere brillenglazen. Er is nog ontwikkelingspotentieel op het gebied van brillenglazen van silicaatglas, d.w.z. minerale glazen.

Heinrich Rath: Ik denk ook dat er nog verdere ontwikkelingen op stapel staan op het gebied van fotochrome, meekleurende brillenglazen. Het zou toch geweldig zijn als we ooit de kleur van onze brillenglazen zouden kunnen aanpassen met behulp van een app op onze smartphone...


Deel dit artikel