Hoe worden brillenglazen gemaakt?
Van kunststof brillenglazen tot minerale brillenglazen van ZEISS – alles wat u wilt weten over de productie van brillenglazen.
De brillenglazen zijn het belangrijkste deel van de bril. Zij verrichten het meeste werk om u van optimaal zicht te voorzien. Maar voordat ze hun werk kunnen doen, moeten brillenglazen een hele weg afleggen. BETER ZIEN legt uit hoe zowel glazen als kunststof brillenglazen gemaakt worden. Waar worden brillenglazen van gemaakt? En wat is het verschil tussen gepersonaliseerde brillenglazen en brillenglazen die u 'kant-en-klaar' in de winkel koopt?
Het zal vast geen verrassing voor u zijn dat de productie van uw gepersonaliseerde brillenglazen begint met een bezoek aan uw opticien. Uw opticien zal uw ogen opmeten om de sterkte vast stellen en een uniek zichtprofiel creëren. Vervolgens wordt er een geschikt brillenglas geselecteerd en worden er metingen verricht om vast te stellen hoe het brillenglas in uw favoriete montuur gepositioneerd kan worden. Dit zijn allemaal belangrijke factoren en de gegevens moeten worden doorgegeven aan de fabrikant van de brillenglazen, zodat deze brillenglazen kan produceren die gepersonaliseerd en geoptimaliseerd zijn voor uw ogen. Maar wat gebeurt er daarna? Hoe levert een zichtanalyse moderne, gepersonaliseerd brillenglazen op? Allereerst wordt er een half afgewerkt brillenglas geproduceerd. Deze kan van kunststof (wat ook wel organisch glas genoemd wordt) gemaakt worden, of van 'echt' glas (wat ook wel bekend staat als mineraalglas). Deze twee materialen vormen de basis voor brillenglazen.
Het productieproces van brillenglazen
Er zijn in essentie twee verschillende processen, maar gepersonaliseerde precisiebrillenglazen (die ook wel bekend staan als brillenglazen op sterkte) worden, ongeacht van wie de fabrikant is, vrijwel allemaal gemaakt door middel van freeform-technologie. Dit is een geavanceerde productietechniek die door ZEISS ontwikkeld is, en vervolgens door de gehele brillenglassector gepatenteerd is.
In tegenstelling tot brillenglazen op sterkte, worden 'kant-en-klare' standaardbrillenglazen gemaakt d.m.v. een gietproces. Er is een duidelijk verschil tussen deze twee soorten brillenglazen: de opticien gebruikt standaardbrillenglazen doorgaans voor een eenvoudige, kosteneffectieve bril; bijvoorbeeld voor leesglazen of in het geval dat iemand zeer snel een vervangende bril nodig heeft. In tegenstelling tot brillenglazen op sterkte, worden dit soort brillenglazen vaak in grote hoeveelheden geproduceerd en niet afzonderlijk per stuk. Standaardbrillenglazen zijn prima voor standaardzichtcorrectie, maar bieden niet dezelfde prestaties als gepersonaliseerde precisiebrillenglazen. Om een bril te kunnen creëren die dergelijke topprestaties levert, stelt de opticien een gedetailleerd, alomvattend zichtprofiel van de brildrager samen; dit profiel vormt de basis voor de productie van de brillenglazen.
Een gepersonaliseerd brillenglas in maar negen stappen
-
1. Voorbereiding
Het productieproces voor brillenglazen is tegenwoordig grotendeels geautomatiseerd. Als de opticien de brillenglasbestelling van de klant naar ZEISS heeft gestuurd, begint de eerste productiestap: de precieze specificaties van het brillenglas worden berekend en deze gegevens worden beschikbaar gemaakt. Elke productieorder krijgt een streepjescode, zodat de gegevens die nodig zijn om het brillenglas op maat te kunnen maken bij elk station van het productieproces in realtime beschikbaar zijn en toegepast kunnen worden.
Afhankelijk van de benodigde sterkte, worden er automatisch half afgewerkte brillenglazen (pucks) geselecteerd in het magazijn. De voorkant van de half afgewerkte brillenglazen voor het linker- en rechteroog zorgen al voor krachtige optische ondersteuning. Om de brillenglazen te voorzien van de precieze sterkte van de drager, wordt alleen de achterkant bewerkt met freeform-technologie van ZEISS. De half afgewerkte brillenglazen worden automatisch uit de voorraad gehaald en in een bakje geplaatst. Vervolgens begint de reis: transportbanden brengen het bakje van het ene station naar het andere totdat er uiteindelijke twee voltooide brillenglazen gemaakt zijn. -
2. Blokkeren
De volgende stap is het blokkeren. Hierbij wordt een beschermende coating aangebracht op het oppervlak van het brillenglas. Het half afgewerkte brillenglas wordt vervolgens vastgemaakt aan het blokkeergereedschap. Deze stap is noodzakelijk, zodat de brillenglazen goed vastgeklemd kunnen worden en de machine in kunnen.
-
3. Lensvorming
Wanneer de blokkering afgerond is, wordt de lens gevormd om het de gewenste vorm en sterkte te geven. Het vooroppervlak van het half afgewerkte brillenglas heeft al de juiste correctieve sterkte wanneer deze uit de voorraad wordt gehaald. Alleen het achterste oppervlak moet door middel van freeform-technologie nog gevormd worden om aan de specifieke behoeften van de drager te voldoen. Om dit te bereiken, wordt er gebruik gemaakt van een 5-assige CNC-methode die binnen 90 seconden de juiste vorm en sterkte creëert voor de toekomstige drager van de bril. Er worden in feite drie verschillende stappen uitgevoerd in anderhalve minuut: de brillenglazen worden opgeruwd, de algemene vorm wordt gecreëerd en vervolgens worden er tienduizenden specifieke punten gedefinieerd door middel van een natuurlijke diamant. Deze methode geeft de fabrikant de mogelijkheid om het optische oppervlak volledig op maat te maken; m.a.w. freeform-technologie.
-
4. Polijsten en graveren
Tijdens het polijsten, wordt het oppervlak van elk brillenglas gepolijst, terwijl de optische eigenschappen onveranderd blijven. Een perfect oppervlak is belangrijk voor het aanbrengen van moderne brillenglascoatings die niet loslaten. Elk ZEISS brillenglas krijgt zijn eigen speciale markering: er wordt met een laser een bijna onzichtbare 'Z' in het brillenglas gegraveerd. Deze precies geplaatste markering is belangrijk voor kwaliteitsborging en als kenmerk dat later helpt bij het slijpen en centreren van de brillenglazen.
-
5. Deblokkeren en reinigen
Nu wordt het brillenglas gedeblokkeerd; dit betekent dat het brillenglas van het blokkeergereedschap wordt losgemaakt. De metalen legering waarmee het brillenglas aan het blokkeergereedschap vastzit, smelt bij een temperatuur van net iets minder dan 50 °C; daarom wordt alles simpelweg in heet water gehouden. Vervolgens wordt het brillenglas schoongemaakt op een manier die doet denken aan een autowasserette: borstels, verschillende schoonmaakmiddelen en ultrazuiver (d.w.z. zeer grondig gereinigd) water worden gebruikt om alle sporen te verwijderen en het brillenglas klaar te stomen voor het coaten. De brillenglazen worden vervolgens droog geföhnd. Bescherming van het milieu is een belangrijk concept binnen al onze productiefaciliteiten: materialen zoals de metaallegering worden behandeld en hergebruikt, en het water dat nodig is voor de productie wordt gerecycled op milieuvriendelijke wijze.
-
6. Kleuren
Vervolgens worden de brillenglazen gekleurd, indien de klant dit wil. Kunststof brillenglazen worden in verf ondergedompeld, daar waar de brillenglazen van glas gekleurd worden met lagen metaaloxide.
Alleen textielkleuren die geen risico vormen voor de menselijke gezondheid of het milieu worden gebruikt voor kunststof brillenglazen. Dit proces is niet eenvoudig: elk brillenglas wordt afzonderlijk geproduceerd en ZEISS biedt veel verschillende kleuren aan; er is veel ervaring nodig om de 'juiste' tint te bereiken.
-
7. Coaten
Nu zijn we aanbeland bij de laatste stap in het productieproces, die tevens technologisch het meest ingewikkeld is: het aanbrengen van een brillenglascoating. Coatings maken het brillenglas krasbestendig en duurzaam, zorgen voor glashelder zicht in winderig of guur weer, stoten vuil af, verminderen vervelende reflecties en bieden vele functionele voordelen, zoals bijvoorbeeld wanneer iemand aan het rijden is of achter de computer werkt. In tegenstelling tot glazen brillenglazen, zijn kunststof brillenglazen van zichzelf niet krasbestendig. Daarom is een passende, harde coating een vereiste om ZEISS kunststof brillenglazen tegen krassen te beschermen. De coating wordt als een laklaag aangebracht op het kunststof brillenglas gedurende het dompelproces en maakt het brillenglas daarmee harder. Welke van de speciaal op maat gemaakte laksoorten gebruikt worden, hangt af van het kunststof en de dikte van het brillenglas. Na ultrasone reiniging wordt de antireflectiecoatings aangebracht met behulp van een vacuümproces – het gaat om meerdere coatinglagen: soms heeft een modern brillenglas er wel negen. De laatste laag van de coating maakt het oppervlak van het brillenglas uiterst glad, waardoor het zowel vuil- als waterbestendig is.
-
8. Kwaliteitscontrole
De brillenglazen zijn bijna klaar. Maar voldoen ze aan de strenge kwaliteitseisen van ZEISS? Omdat we hier zeker van moeten zijn, wordt elk brillenglas grondig geïnspecteerd vóór de aflevering. Er wordt een visuele inspectie uitgevoerd om het brillenglas op stof en schade te controleren; er wordt tevens een mechanische inspectie uitgevoerd om er zeker van te zijn dat elk brillenglas voldoet aan de vereiste specificaties. Zijn de dioptrieën, de as, cilinder, dikte, diameter en het design juist? Als het brillenglas foutloos is, wordt het 'bestempeld' bij de laatste stap. Deze oriëntatiestempel wordt gebruikt om het brillenglas uit te lijnen en de opticien te helpen bij het monteren van de brillenglazen in het montuur. Het wordt verwijderd voordat de definitieve bril uitgegeven wordt aan de brildrager.
De Z van ZEISS wordt in het brillenglas gegraveerd zodra alle kwaliteitsgarantiestappen succesvol afgerond zijn, en het brillenglas ook daadwerkelijk van ZEISS kwaliteit is. De Z is onze handtekening – onze kwaliteitsbelofte is in elk afzonderlijk brillenglas gegraveerd.
En als iemand een unieke gravering in het brillenglas wil, kunnen wij er bijvoorbeeld initialen in graveren.Leuk om te weten: wist u dat er in de laatste kleuringsafdeling van ZEISS alleen maar vrouwen werken? De reden hiervoor: vrouwen hebben over het algemeen beter kleurenzicht dan mannen, waardoor zij ideaal geschikt zijn om afwijkende kleuren te identificeren.
-
9. Beglazing
Beglazing, de term die wordt gebruikt voor het proces van het in het montuur plaatsen van de brillenglazen, gebeurt normaal gesproken bij de opticien. Op aanvraag kan ZEISS dit echter ook verzorgen. Dit proces vereist micrometer-precisie, omdat alleen optimaal afgestelde brillenglazen voor de juiste zichtcorrectie zorgen.
Hoe worden standaard- en half afgewerkte brillenglazen gemaakt?
Standaard- en half afgewerkte brillenglazen van kunststof worden in een gietproces gemaakt: speciale ingrediënten, bijvoorbeeld voor het verbeteren van UV-absorptie, worden toegevoegd aan de vloeibare materialen, genaamd monomeren. Dit mengsel wordt in mallen gegoten, verhard en vervolgens verwerkt om de restspanning te verminderen. Vervolgens is het half afgewerkte brillenglas klaar voor gebruik. Als het exemplaar als standaardbrillenglas gebruikt gaat worden, wordt er een harde coating aangebracht en, op verzoek, kunnen er ook verdere coatings aangebracht worden.
Dit proces is iets anders voor half afgewerkte brillenglazen van glas: eerst worden natuurlijke grondstoffen (zoals kwarts, kaliumcarbonaat, natriumcarbonaat en een oxide) bij 1400 tot 1500 °C gesmolten tot een glasmengsel. Vervolgens wordt hier, onder druk, een rond glazen blok van gemaakt dat drie centimeter dik is. Dit heet een persing. Het vooroppervlak wordt in de volgende stap verwerkt. Een diamanten slijpgereedschap wordt gebruikt om het brillenglas de voorgeschreven vorm te geven, terwijl het polijsten het de vereiste transparantie geeft. Wat we nu over hebben, is een transparant, half afgewerkt brillenglas dat aan één kant al geslepen is.
Kunststof en glazen bifocale brillenglazen produceren
Bifocale brillenglazen hebben één blikveld voor het bekijken van nabije objecten, en één blikveld voor het zien op grote afstand. Bifocale brillenglazen kunnen van glas of kunststof gemaakt worden. Het productieproces kan echter significant verschillen, afhankelijk van het materiaal. Met glazen bifocale brillenglazen, is er een extra lens geïntegreerd in het half afgewerkte brillenglas, waarvan de bovenste helft dezelfde sterkte heeft als de hoofdlens, terwijl de onderste helft (voor nabij zicht) een grotere sterkte heeft. Eerst wordt het achterste oppervlak van de extra lens opgeruwd en gepolijst. Vervolgens wordt de bolle kant in de al bestaande inkeping van de hoofdlens geplaatst. Vervolgens wordt de extra lens samengesmolten en geslepen met de hoofdlens, totdat er nog maar één lens zichtbaar is. Het bifocale, half afgewerkte brillenglas wordt vervolgens verder verwerkt doordat de oppervlakken aan de voor- en achterkant geslepen en gepolijst worden.
Het produceren van kunststof bifocale brillenglazen is een stuk minder ingewikkeld. In tegenstelling tot glazen bifocale brillenglazen, is er bij kunststof bifocale brillenglazen geen extra lens nodig voor het gebied van het brillenglas voor nabij zicht. Bij kunststof bifocale brillenglazen is dit stuk van het brillenglas gewoon boller gemaakt. Deze bolling wordt bereikt door een gietvorm waarin het half afgewerkte brillenglas wordt gegoten.
Hoe varifocale brillenglazen gemaakt worden
De bepalende factor bij de ontwikkeling van varifocale brillenglazen is het doel waarvoor ze gebruikt gaan worden: stelt de drager bepaalde eisen aan de brillenglazen, bijvoorbeeld doordat hij of zij ze bij het werken achter de computer zal gaan dragen? Of zullen de brillenglazen gedragen worden bij gewone dagelijkse activiteiten? Een groot aantal factoren is van belang bij het berekenen van het ontwerp van een brillenglas, zoals een wiskundige vergelijking met honderden onbekende variabelen. Het zal dan ook niet als een verrassing komen dat het produceren van het brillenglas een complexe taak is. Een speciale slijpmachine zorgt ervoor dat het berekende ontwerp toegepast wordt op het half afgewerkte brillenglas. Een varifocaal brillenglas wordt gedurende verschillende testfases geoptimaliseerd voordat het uitgerold wordt en het daadwerkelijk in batches gemaakt gaat worden. Het ontwerp van het varifocale brillenglas wordt herhaaldelijk aangepast en verfijnd totdat de eerste prototypes beschikbaar zijn. Testdragers testen de brillenglazen grondig, om de uitstekende draageigenschappen te garanderen. De batchproductie en marketing beginnen pas wanneer de testdragers tevreden zijn met het ontwerp van het brillenglas.
Gepersonaliseerde brillenglazen die net zo uniek zijn als u
's Nachts wisselen onze ogen van dagzicht (fotopisch zicht) naar nachtzicht (scotopisch zicht). Gezonde ogen hebben ongeveer 25 minuten nodig om zich aan het donker aan te passen. Des te minder licht er beschikbaar is, des te actiever worden de sensorcellen van het oog. Zij zijn verantwoordelijk voor ons licht/donker-zicht en heten staafjes. Tegelijkertijd worden de pupillen groter om zoveel mogelijk licht in het oog te laten vallen. Gezonde ogen hebben geen moeite om zich aan te passen aan veranderende lichtomstandigheden. Erfelijke aandoeningen, bepaalde medicatie, blessures en een vitamine-A-tekort kunnen allemaal leiden tot verminderd nacht- of schemerzicht. Dit is een probleem waar veel brildragers last van hebben. De pupillen moeten wijder worden bij omstandigheden met minder licht. Het gevolg hiervan is dat de dieptewaarneming en het ruimtelijke zicht afnemen, terwijl weerspiegelingen en slecht contrast de ogen vermoeien. De i.Scription® technologie van ZEISS houdt bij het ontwerpen van de brillenglazen rekening met het feit dat de pupillen van de drager 's nachts wijder worden; op deze manier worden de visuele prestaties van het nacht- en schemerzicht aanzienlijk verbeterd.
En wist u al dat ons licht/donker-zicht ook een belangrijke rol speelt als het om veiligheid aan boord van een vliegtuig gaat? Gedurende het opstijgen en landen wordt de cabineverlichting gedimd zodat de ogen van passagiers en bemanningsleden zich meteen kunnen aanpassen aan de nieuwe lichtomstandigheden in het geval van een ongeluk. Hiermee kunnen belangrijke seconden gewonnen worden in een noodgeval.
Zichtproblemen en oogaandoeningen – wat te doen als je zicht beperkt is
Er is geen twijfel over mogelijk dat standaard 'kant-en-klare' brillenglazen prima te gebruiken zijn voor veel verschillende activiteiten en visuele defecten. Een perfect op maat gemaakte bril kan echter een stuk effectiever zijn. Bijvoorbeeld: standaardbrillenglazen accommoderen het blikpunt van elk oog, maar er wordt geen rekening gehouden met de precieze afstelling van hoe de brillenglazen voor het oog hangen, of hoe het montuur op het gezicht van de drager staat. Des te meer er bij de productie van brillenglazen rekening wordt gehouden met hoe de drager door de brillenglazen kijkt, des te preciezer de productie; hierdoor kan de drager van optimaal, natuurlijk zicht genieten. Om dit te kunnen bereiken, moet de opticien naast het blikpunt veel verschillende belangrijke gezichtsparameters opmeten – en dit moet gedaan worden met een nauwkeurigheid van tienden van millimeters. Des te meer de opticien weet over de drager, des te preciezer kan de optiek, het ontwerp van het glas, door ZEISS worden geoptimaliseerd. Het helpt ook als de opticien met ZEISS meetapparatuur werkt, zodat er geen fouten optreden bij de gegevensoverdracht naar ZEISS.
Ontspannen en natuurlijk zicht kan alleen bereikt worden met behulp van perfecte harmonie tussen montuur, brillenglazen, individuele zichtbehoeften en de gezichtsvorm van de brildrager; zeker bij mensen met oudere ogen of zeldzamere afwijkingen. ZEISS freeform-technologie verwerkt een zee aan persoonlijke informatie van de drager en, dankzij gecompliceerde wiskundige calculaties, produceert deze technologie dusdanig precies afgestelde brillenglazen dat de drager van optimaal zicht kan genieten met het gekozen montuur. Op deze manier kunt u genieten van helder zicht op verschillende afstanden en uitstekende draageigenschappen. Des te complexer en unieker de situatie is, des te groter is het verschil tussen het effect dat door gepersonaliseerde en standaardbrillenglazen wordt bereikt.